Rengârenk çiçekleri ve yapraklarının enfes kokusu ile bahçelerin ve balkonların vazgeçilmezi olan Sardunya‘dan söz edeceğiz bu yazıda. Sardunya hakkında detaylı bilgi sahibi olup, bu çiçek türünün yetiştirilmesindeki püf noktaları merak edenlerdenseniz, sardunya nereden geliyor, nasıl yetiştirilir, nelere dikkat etmelisiniz, sardunya nasıl çoğaltılır gibi tüm ihtiyaç duyduğunuz bilgileri bu yazıda toparlamaya çalışacağız. Üstelik sardunyanın pek çok rahatsızlığa iyi geldiğinin söylendiğini durmadıysanız, sardunyanın pek bilinmeyen faydalarını da bu yazımızda bulabilirsiniz.
Sardunya nedir?
Çoğu kaynakta süs bitkisi veya süs çiçeği olarak tanımlanan Sardunya’yı, evlerde balkonlarda ve alışveriş merkezlerinin bahçelerinde sıklıkla görüyor olmamız da bu tanımlamayı haklı çıkarıyor. Botanik bilimi olarak incelediğimiz de ise Sardunya’dan “Scented Leaved” adı ile bahsedildiğiniz görüyoruz. Yine bu bilim ışığında yapılan araştırmalara bakıldığında, Sardunya’nın Turnagagasıgiller familyasına ait olduğu ortaya çıkıyor.
Sardunya’nın memleketi ve sevdiği coğrafi yerler
Sardunya’nın ana vatanı Güney Afrika. Genellikle de Akdeniz’e kıyısı bulunan birçok ülkede Sardunya’ya rastlanabilir. Bu bilgiden yola çıkarak, Sardunya’nın Akdeniz ile özdeşleştiği ve bitki türü olarak bu coğrafyadan kopamayacağı akıllara yerleşmiş durumda.
Sardunya’nın özellikleri
- Güney Afrika’da 230 civarında türü doğal olarak yetişebilen Sardunya’nın, doğada ise 400 civarında türü bulunuyor.
- Çok yıllık bir çiçek olup, otsu veya yarı odunsu formda yetişen bir çeşit çalı olarak biliniyor.
- Renkli çiçekleri yalınkat veya katmerli olabiliyor.
- Sardunya, balkon veya bahçe çiçeği olarak biliniyor ve salon çiçeği olarak evde yetiştirmede pek tercih edilmiyor
Sardunya bakımı nasıl yapılır
Soğuk havadan hoşlanmayan Sardunya, 7 derecenin altında yaşayamıyor. İdeal sıcaklığı 15 derece civarında olan bitki, fazla sıcak ya da soğuk ile karşılaştığında çiçekleri ve yaprakları kötü etkileniyor. Doğrudan güneş görmek istemeyen Sardunya, ılığı seviyor. Özellikle çiçeklenme dönemlerinde hafif gölgeli bölgeler hoşuna gidiyor. Sardunyalar için bahçelerin aydınlık ve rüzgârsız bölgeleri oldukça uygun.
Sardunya sulamanın püf noktaları
Sardunyalar için nem çok önemli. Nemin düşük olduğu yerlerde bitkiden fazla verim alınamıyor. Hava akımından kolayca etkilenen Sardunya’nın, kapı eşiklerinde ve pencere kenarlarında bulundurulmaması öneriliyor. Sardunya’yı sularken suyun toprağın her yerine eşit şekilde dağıldığından emin olunması gerekiyor. Sulama işleminden sonra ise saksı tabağında biriken suyun hemen boşaltılmasında fayda var. Sardunya’yı hep aynı gün aynı miktarda sulamak, bitkiden daha verim alınmasına katkı sağlıyor.
Sardunya’yı; kış aylarında haftada bir, yaz aylarında ise haftada iki defa sulamak yeterli oluyor. Eğer yaz aylarında toprağı fazla kuruyorsa sulama işlemi haftada üçe de çıkarılabiliyor. Sardunya, sabah saatlerinde sulanırsa toprağın suyu çekebilmesi için gerekli vakti buluyor. Bu da bitkinin, böceklerden ve akşam serinliğinde oluşabilecek küflenmelerden korunmasını sağlıyor. Sardunya’nı kökleri oldukça hassas. Soğuk sevmeyen sardunyaya özellikle kış aylarında doğrudan çeşme suyu verilmemesi daha sağlıklı oluyor. Oda sıcaklığında bekletilmiş su verilmesi daha iyi.
Sardunyaya, ilkbahar ve sonbahar aylarında olmak üzere yılda 2 defa 6 ay arayla gübre veriliyor. Sardunya’nın saksı değiştirme konusu da oldukça önemli bir detay. Bitki, havalar daha tam ısınmadan, mart – nisan aylarında saksı değişimi için uygun oluyor. Sardunya saksı değişimi için de en fazla bir boy büyük saksı tercih edilmesi gerekiyor. Çünkü saksının fazla büyük olması bitkinin köklerine zarar veriyor. Saksı değiştirirken bitkinin köklerine zarar vermemeye dikkat edilmeli, yeni saksıya aynı formda taze toprak eklenmeli ve bitkinin kökleri dışarıda kalmayacak şekilde yerleştirilmelidir. Saksı içerisine toprak tepeleme doldurulmamalı ve saksıda sulama payı bırakılmalıdır.
Sardunya’nın gelişiminin daha düzenli olması için budanması da gerekiyor. Budama için ideal zaman dilimi şubat – mart ayları. Budamanın atlanması sürgün vermeyi azaltıp, çiçeklenmeyi engelliyor
Sardunya nasıl çoğaltılır?
Sardunyayı çoğalmak gerçekten çok kolay! Bitkinin köklerinden çıkan yeni sürgünler, toprağın üzerine doğru çıktığından yeni bitkiler oluşuyor. Bu yeni bitkileri kökten ayırarak, yeni saksılara dikebilir ve sardunyaları kolaylıkla çoğaltabilirsiniz.
Bu yöntemden hariç, iki yöntem daha bulunuyor. Bunların ilki tohumla çoğaltmak, ikincisi ise bitkinin uzayan dallarının kesilerek saksıya direkt olarak ekilmesi ile gerçekleşiyor. İkinci işlem için uygun olan dönem ise kış sonu ile ilkbaharın başları.
Sardunyanın faydaları
Sardunya, kullanılmasa dahi durduğu yerden de fayda sağlayan bir bitki olarak biliniyor. Algıladığı bazı maddelerin mikropları kovma hatta yok etme gibi özellikleri olduğu söyleniyor. Peki, Sardunya kullanıldığında ne gibi faydalar sağlıyor? İşte cevabı;
- İdrar söktürücü etkisi olan Sardunya, ödemin atılmasına ve bağırsak rahatsızlıklarına da faydalı olarak biliniyor. Aynı zamanda karaciğeri ve böbrekleri temizlediği de söyleniyor. Sardunya’nın yara iyileşme süresini kısalttığı da belirtiliyor.
- Ağrı kesici etkisi bulunduğu bilinen Sardunya, kan şekerini dengelediği ve kalp çarpıntısı durumlarında sakinlik verdiği de söyleniyor.
- Boğaz tahrişini ve kanamaları durdurduğu söylenen bitkinin, boğaz, kulak ve diş ağrılarına karşı da iyi geldiği belirtiliyor.
- Antiseptik etkisi olan Sardunya, bu nedenle de enfeksiyonlara karşı olumlu etki sağlıyor.
- Cilde faydalı olduğu belirtilen bitkinin, morluklara ve şişliklere de olumlu etkisini olduğu söyleniyor.
Sardunya nasıl kullanılır?
Birçok rahatsızlığa iyi geldiği belirtilen Sardunya, yaprakları ezilerek, yağı çıkarılarak ve su içerisinde haşlanarak kullanılabiliyor.
Sardunya’nın yapraklarını ezerek, direkt olarak yaralara, şişliklere ve ağrıyan bölgelere uygulanabiliyor.
Bir bardak suda haşlan Sardunya’yı, bulunduğunuz odada bekleterek veya kalorifer peteği üzerine bir kaba koyarak bulundurduğunuz zaman hem hoş bir koku elde edebilir hem de stresten arınma imkânı bulabilirsiniz. Aynı zamanda güzelce temizlenmiş ve kaynatılmış sardunyanın suyu ile gargara yaptığınızda, boğazınızdaki rahatsızlıklara iyi geldiğini göreceksiniz.
Yağı elde edilen Sardunya’yı cildinize nemlendirici olarak uygulayabilirsiniz. Ayrıca Sardunya’nın yaprağını ve çiçeklerini ezdikten sonra bunları doğal zeytinyağında bekleterek elde ettiğiniz yağı da rahatlıkla kullanabilirsiniz.
Sardunya budama
Yukarıda da söylediğimiz gibi Sardunya’nın budanması için en uygun dönemler şubat – mart ayları olarak belirtiliyor. Sardunya’nın budamasına ilk olarak fazlaca uzamış olan dallarının kısaltılması ile başlanıyor. Solmuş çiçeklerinin ve kuruyan dallarının temizlenmesinin düzenli bir şekilde yapılması, Sardunya’nın güç kaybetmesinin de önüne geçiyor.
Özellikle havaların soğuk olduğu bölgelerde gerçekleştirilen kış budamasından sonra, bitkiler eğer ki saksıdaysa eve alınmalı, bahçede olanlar ise naylon örtülerle örtülerek sera etkisi yaratılarak korunması gerekiyor.
Sardunya Nasıl Çiçek Açtırılır?
Sardunyalar çiçek açmıyorlarsa bakımında yolunda gitmeyen bir şeyler var anlamına geliyor. Yanlış toprakta yetiştirilen ve budaması yapılmayan bitkiler, yeterince güneş de görmüyorlarsa çiçek açmakta zorluk yaşayabiliyor. Eğer ki çiçekleriniz balkonda duruyorsa, onları daha fazla güneş görebilecekleri bir yere koymanız gerekiyor. Bunu yaptıktan sonra budamalarını da yaparsanız çiçeklenmeleri için daha etkili olacağını bilmelisiniz.
Sardunyalarınızın çiçek açması için ilk olarak onun sizden beklediklerini tamamıyla yerine getirdiğinizden emin olmanız gerekiyor. Güneşlenmesine çözüm getirdikten sonra sulama düzenini de bir rutine oturtmalısınız. Aynı zamanda sulama rutininizi de uyguladıklarınızı da gözden geçirmelisiniz. Sulamada kullandığınız su fazla kireçliyse veya dinlendirilmemişse bu durum çiçeklerin azalmasına neden olabilir.
Çürüyen, solan ya da sararan yaprakların bitkinin üzerinden temizlenmesine de özen göstermelisiniz. Ayrıca fazla büyük saksılarda bulunan sardunyalar da çiçek açacak kadar enerji toplayamayabiliyor.
Sardunya’nın toprağının kalitesi de oldukça önemli. Hatta toprağın zaman zaman havalandırılması da Sardunya’nın çiçek açma oranını olumlu yönde etkiliyor.
Son olarak da çiçek bakım marketlerinde bulunan Sardunyalar için özel vitaminlerden alarak, ayda 1 defa bitkinize uygulayabilir ve çiçeklenmesi için destek olabilirsiniz.
Sardunya severler için bu detaylı bilgiler altın değeri taşıyor. Sardunyanıza nasıl bakmanız gerektiğini öğrendiğinize göre hemen uygulamaya geçebilirsiniz.
Şimdiden herkese bol şans. 🙂